Są:
1. grzechy przeciw Duchowi Świętemu
2. grzechy główne
3. grzechy cudze
4. grzechy wołające o pomstę do nieba
5. grzechy zaniedbania
6. grzechy ciężkie i lekkie
7. grzechy przeciw dekalogowi
1. Przeciw Duchowi Świętemu
Dlatego powiadam wam: Każdy grzech i bluźnierstwo będą odpuszczone ludziom, ale bluźnierstwo przeciwko Duchowi nie będzie odpuszczone.
Jeśli ktoś powie słowo przeciw Synowi Człowieczemu, będzie mu odpuszczone, lecz jeśli powie przeciw Duchowi Świętemu, nie będzie mu odpuszczone ani w tym wieku, ani w przyszłym. (Mt 12)
Duch Święty jest Pocieszycielem i tym, który obdarza łaską, dlatego teologia wyróżnia dwa szczególne grzechy będące wykroczeniem przeciw teologalnej cnocie nadziei, a tym samym będące grzechami poważnej materii przeciw Duchowi Świętemu, jako Źródle nadziei. Są to:
a) Rozpacz (desperacja) - rozumiana, jako stałe i całkowite odrzucenie Bożego miłosierdzia oraz możliwości zbawienia i Bożej sprawiedliwości (grzech śmiertelny ze swej natury) nie mylić z rozpaczą np. po stracie dziecka ! Człowiek pyszny lub/i dumny gdy jego sytuacja "ze wspaniałej" staje się tragiczna popada w rozpacz (brak pokornego przyjęcia swojej sytuacji) finałem tego jest - samobójstwo.
b) Zuchwała ufność (presumpcja) - rozumiana, jako stała i fałszywa pewność w zdobyciu zbawienia z wykluczeniem osobistego zaangażowania w jego osiągnięcie przy jednoczesnym braku bojaźni Bożej
/grzech ciężki ze swej natury/ (Człowiek taki mówi sobie: „Mogę grzeszyć, ile tylko mi się podoba. Bóg jest miłosierny, dlatego w chwili śmierci przebaczy mi grzechy i pójdę do nieba jak ci, którzy przez całe życie «męczyli się», usiłując nie grzeszyć".) Planowanie i popełnienie cięzkiego grzechu z przeświadczeniem że i tak grzech ten zostanie przebaczony.
c) Uznanej prawdzie chrześcijańskiej się sprzeciwiać np. Jezus nie jest synem Bożym.
d) Bliźniemu łaski Bożej nie życzyć lub zazdrościć np. zwalczać kościół chrześcijański
e) Wobec zbawiennych napomnień mieć zatwardziałe serce.
f) Pokutę i nawrócenie aż do śmierci odkładać.
2. Grzechy główne
|
GRZECHY GŁÓWNE |
CNOTY PRZECIWSTAWNE |
|
PYCHA |
POKORA |
|
CHCIWOŚĆ |
SZCZODROBLIWOŚĆ |
|
NIECZYSTOŚĆ |
CZYSTOŚĆ |
|
NIEUMIARKOWANIE W PRZYJEMNOŚCIACH, JEDZENIU I PICIU |
UMIAR, UMIARKOWANIE |
|
GNIEW, ZŁOŚĆ, ZŁOŚLIWOŚĆ, NIENAWIŚĆ |
ŁAGODNOŚĆ |
|
LENISTWO |
GORLIWOŚĆ |
|
ZAZDROŚĆ |
ŻYCZLIWOŚĆ |
3. Grzechy cudze
Jest to naradzanie lub nakłanianie innych do grzechu, popełnia je człowiek wtedy, gdy:
1. Pobudza do grzechu, np. przez nieskromny ubiór, rozgniewanie, złe mówienie, złe zachowanie
2. Radzi do grzechu,
3. Nakazuje popełnić grzech, np. dzieciom, podwładnym, słabszym ...
4. Milczy na grzech bliźniego, obojętność
5. Zezwala popełnić grzech, jak w p.3
6. Pomaga popełnić grzech, np. przy kradzieży
7. Nie karze grzechu, np. popełnionego przez dzieci, podwładnych ...
8. Broni grzechu popełnionego przez kogokolwiek
9. Pochwala grzech popełniony przez kogokolwiek
4. Wołające o pomstę do nieba
1. Umyślne zabójstwo, dotyczy również życia nienarodzonego ...
2. Grzech sodomski, przeciwne naturze, np. homoseksualizm
3. Uciskanie ubogich, wdów i sierot. Występek, który trzeba koniecznie naprawić
4. Zatrzymywanie zapłaty pracownikom - chodzi o niesprawiedliwe wynagrodzenie, płacenie alkoholem, nierządem lub czymś niegodziwym. Ociąganie się z zapłatą za pracę...
5. Grzechy zaniedbania
Są to zaniedbane dobre uczynki, które każdy chrześcijanin powinien codziennie spełniać:
Zaniedbywane uczynki miłosierdzia
a) względem duszy
1. Nie upominałem grzeszących.
2. Nie pouczałem nie umiejących.
3. Wątpiącym nie użyczyłem dobrej rady.
4. Nie pocieszałem strapionych.
5. Nie chciałem krzywdy cierpliwie znosić.
6. Nie chciałem urazów chętnie darować.
7. Nie modliłem się ani za żywych, ani za zmarłych.
b) względem ciała
8. Nie nakarmiłem głodnego.
9. Nie napoiłem spragnionego.
10. Nie użyczyłem gościny komuś w wielkiej potrzebie.
11. Nie wspomogłem kogoś w wielkiej potrzebie.
12. Nie starałem się o więźniów, np. kogoś z bliskich.
13. Nie odwiedzałem chorych, starych (rodziców, krewnych, znajomych...).
14. Przyczyniłem się do niegodziwego pogrzebu, zwłaszcza kogoś z rodziny.
15. Zaniedbywałem najprzedniejsze dobre uczynki: modlitwę. post, jałmużnę.
16. Nie starałem się o dary Ducha Świętego: mądrości, rozumu, rady, męstwa, umiejętności, pobożności i bojaźni Bożej.
17. Nie ubiegałem się o cnoty: 7 cnót głównych, 4 cnoty kardynalne, 3 cnoty Boskie.
18. Nie starałem się uzyskać odpustu zupełnego.
19. Nie pogłębiałem swojej wiary przez czytanie Pisma Świętego i lektury religijnej...
20. Trwoniłem czas na nieużyteczne lub szkodliwe zajęcia. np. oglądanie niebezpiecznych programów telewizyjnych, długie zabawy, plotki...
6. Grzechy ciężkie i lekkie (powszednie)
Grzech ciężki musi spełniać trzy warunki: dotyczyć materii poważnej (np. naruszać jedno z dziesięciu przykazań), być popełniony z pełną świadomością i przy całkowitej wolności.
Grzech powszedni natomiast to naruszenie przykazań "w małej rzeczy", a w materii poważnej bez całkowitej świadomości lub bez całkowitej dobrowolności.
Jeśli ktoś spostrzeże, że brat popełnia grzech, który nie sprowadza śmierci, niech się modli, a przywróci mu życie; mam na myśli tych, których grzech nie sprowadza śmierci.
Istnieje taki grzech, który sprowadza śmierć. W takim wypadku nie polecam, aby się modlono.
Każde bezprawie jest grzechem, są jednak grzechy, które nie sprowadzają śmierci. (1 J 5.16)
7. Dekalog i grzechy przeciw niemu
"BĘDZIESZ MIŁOWAŁ PANA BOGA SWEGO CAŁYM SWOIM SERCEM, CAŁĄ SWOJĄ DUSZĄ I CAŁYM SWOIM UMYSŁEM"
1. Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
Zabobon
· Człowiek (myśli, mówi, wierzy) że np. sakramenty, cuda Boże itp. to „magia”.
· Człowiek wykorzystuje modlitwę i znaki sakramentalne do korzyści materialnych.
Bałwochwalstwo
· Człowiek wierzy nie w prawdziwego Boga, lecz w różnej postaci bożki (np. kulty pogańskie).
· Człowiek czci i wielbi stworzenie zamiast Boga tj. demony, władzę, przyjemność, rasę, przodków, państwo, pieniądze, rzeczy materialne.
Wróżbiarstwo i magia
· Człowiek nie chce zawierzyć swemu Bogu co do tego, co nastąpi (przyszłości), tylko z ciekawością sam szuka tego, co ma nastąpić - poprzez wróżbiarstwo, horoskopy, próby kontaktu ze zmarłymi itp. (pragnienie panowania nad czasem).
Świętych Obcowanie - modlitwy do zmarłych będących w czyśćcu bądź w niebie są pożyteczne dla człowieka i są wielką łaską daną od Boga.
Bezbożność
· Zrzucanie na Boga wszelkich nieszczęść, które spotkały człowieka, pytania typu gdzie jest Bóg, czemu nie pomógł itp. Dlaczego Bóg nie zareaguje itp.; zuchwała rozmowa z Bogiem np. „Panie daj mi ….. a będę cię wielbił czy kochał - w domyśle jak mi nie dasz to nie będę cię wielbił itp.”
· Niegodne traktowanie sakramentów (np. spowiedzi i innych).
· Niegodne traktowanie rzeczy, osób, miejsc, czynności - liturgicznych i sakralnych, szczególnie ciężka jest profanacja Eucharystii.
· Człowiek, który wie (czuje) ze posiada dary, dobra duchowe pochodzące od Boga i tych darów nie wykorzystuje (darmo) dla dobra bliźnich, bądź wykorzystuje dla swoich partykularnych celów sprzecznych z nauka kościoła i wolą Bożą lub każe potrzebującym za te dary płacić dla własnego zysku.
· Kuszenie, wystawianie Boga na próbę (w słowach lub w uczynkach) Jego dobroci i wszechmocy.
· Świętokradztwo polegające na profanowaniu lub niegodnym traktowaniu sakramentów i innych czynności liturgicznych, jak również osób, rzeczy i miejsc poświęconych Bogu. Świętokradztwo jest grzechem ciężkim, zwłaszcza, jeżeli jest popełnione przeciw Eucharystii, ponieważ w tym sakramencie jest obecne w sposób substancjalny Ciało samego Chrystusa.
· Symonia - określana jest , jako nabywanie lub sprzedawanie rzeczywistości duchowych.
Ateizm
· Człowiek odrzuca lub neguje istnienie żywego Boga.
· Człowieka nie interesuje Życie wewnętrzne (duchowe) tj. nie chce utrzymywać wewnętrznej łączności z Bogiem lub wyraźnie ją odrzuca.
· Człowiek uważa, że jest sam sobie Panem i Bogiem i sam decyduje o swoim doczesnym i przyszłym życiu, interesuje go tylko to, co widzi, słyszy, czuje - tj. materia.
· Człowiek zachwyca się i interesuje tylko budowaniem swej pozycji w życiu doczesnym, religie i wiarę w Boga uważa za ułudę (złudzenie).
Agnostycyzm
· Człowiek taki, jeżeli nawet nie neguje istnienia Boga to traktuje go, jako „byt” zbyt odległy człowiekowi i nie interesuje się nim (istnienie Boga nie możliwe do udowodnienia jak również do zanegowania), tj. całkowity brak wiary
2. Nie będziesz brał imienia Boga twego nadaremno.
Wymawianie imienia Bożego nadaremno
· Człowiek wypowiada święte imię Boże lub imiona Świętych w celu innym niż czynienie dobra, w celu niezgodnym z wolą Bożą.
· Człowiek Nie wypowiada świętych imion z miłością w sercu, bez należytego szacunku i bojaźni.
· Człowiek przyzywa imienia Boga do spraw błahych i niegodnych tegoż wezwania oraz woła do Boga a nie ma w sobie szczerej chęci pragnienia zmiany swego życia.
· Człowiek używa Boskiego imienia do spraw magicznych itp. "jest[wymawiane] ‘na próżno’, gdy uderzenia waszego serca w każdej minucie dnia, wszystkie szlachetne czyny, potrzeba, pokusa i cierpienie sprowadzają wam na wargi dziecięce słowo miłości i mówicie: ‘Przyjdź, mój Boże!’ Wtedy, zaprawdę, nie grzeszycie wymawiając święte Imię Boże."
Niepotrzebne przysięganie
· Człowiek nadużywa imion świętych do niepotrzebnego przysięgania (które nie ma w sobie cech takich jak ważność przysięgi i słuszny powód przysięgi). "A Ja wam powiadam: Wcale nie przysięgajcie, ani na niebo, bo jest tronem Bożym, ani na ziemię, bo jest podnóżkiem stóp Jego; ani na Jerozolimę, bo jest miastem wielkiego Króla. Ani na swoją głowę nie przysięgaj, bo nie możesz nawet jednego włosa uczynić białym albo czarnym. Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi". (Mt 5 34-37)
Krzywoprzysięstwo
· Człowiek fałszywie przysięga, wzywa Boga na świadka kłamstwa (świadomie). Krzywoprzysięstwo wzywa Boga, by był świadkiem kłamstw. Przysięgać lub uroczyście przyrzekać oznacza wzywać Boga na świadka tego, co się twierdzi. Oznacza odwoływanie się do prawdomówności Bożej, jako do rękojmi swojej własnej prawdomówności. Przysięga angażuje imię Pańskie. "Będziesz się bał Pana, Boga swego, będziesz Mu służył i na Jego imię będziesz przysięgał" (Pwt 6, 13)
Wiarołomstwo
· Człowiek nie spełnia danej (pod przysięgą) obietnicy lub słowa (tym gorzej, gdy obiecuje coś drugiemu człowiekowi powołując się na Boga, obrażając go tym samym).
· Człowiek nie ma zamiaru dotrzymać danego (pod przysięgą) słowa lub obietnicy, tj. niewierność przyrzeczeniom.
Bluźnierstwo
· Człowiek poprzez słowa, myśli, uczynki obraźliwie odnosi się do Trójcy Świętej, Maryi Panny i Świętych np. słów i myśli - nienawiści, wyrzutów, wyzwań, na mówieniu źle o Bogu (złorzeczenie), na braku szacunku względem Niego w słowach, na nadużywaniu imienia Bożego (zrzucanie na Boga wszelkich nieszczęść, które spotkały człowieka, pytania typu gdzie jest Bóg, czemu nie pomógł itp.; Dlaczego Bóg nie zareaguje itp.; zuchwała rozmowa z Bogiem np. „Panie daj mi ….. a będę cie wielbił czy kochał - w domyśle jak mi nie dasz to nie będę cie wielbił itp.”)
· Człowiek wykorzystuje Imiona święte do niecnych i bezbożnych praktyk np. w celu zatajenia zbrodniczych praktyk, zniewalania narodów, torturowania lub wydawania na śmierć.
· Człowiek wypowiada słowa przeciw Kościołowi Chrystusa, świętym lub rzeczom świętym.
· Człowiek pod wpływem np. gniewu, złości, pychy - złorzeczy Trójcy Świętej, Maryi Panny, Świętym, bliźniemu.
Przekleństwo
· Człowiek np. w gniewie czy złości drugiej osobie (dobrej lub winowajcy) złorzeczy mu, życzy mu rzeczy złych lub najgorszych, przeklina go lub prosi Boga o jego ukaranie.
· Człowiek wykorzystuje święte imiona: Trójcy Świętej, Maryi Panny i Świętych do rzeczy opisanych punkt wyżej. Przekleństwo, będące grzechem przeciwko drugiemu przykazaniu, polega na wypowiadaniu w gniewie i złości imion świętych.
· Złorzeczenie drugiemu człowiekowi, przeklinanie go, życzenie mu zła. Nieraz w gniewie ktoś prosi Boga o ukaranie osoby, na którą skierowane jest jego oburzenie. Każda forma używania imion świętych dla przeklinania/złorzeczenia jest grzesznym brakiem szacunku wobec Pana.
3. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
· Człowiek nie obchodzi (świętuje) należycie dnia poświęconego Bogu tj. niedzieli oraz innych świąt nakazanych przez Katechizm, czym umniejsza role Boga w swym życiu i obraża go.
Trzecie przykazanie Dekalogu przypomina nam, że jeden dzień tygodnia ma być w szczególny sposób poświęcony Bogu, naszemu Stwórcy i Zbawicielowi.
|
Nowa, aktualna lista świąt nakazanych kościoła katolickiego |
|
Świętej Bożej Rodzicielki Maryi - Nowy Rok (1 I) |
|
Objawienie Pańskie - pot. Święto trzech Króli (6 I) |
|
Wniebowstąpienie Pańskie - w VII Niedzielę Wielkanocy (nie czwartek!) |
|
Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa - Boże Ciało (czwartek po Uroczystości Trójcy Przenajświętszej) |
|
Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny - Matki Boskiej Zielnej (15 VIII) |
|
Wszystkich Świętych (1 XI) |
|
Boże Narodzenie (25 XII) |
UWAGI:
1. W niedzielę oraz inne dni świąteczne nakazane, wierni są zobowiązani uczestniczyć we Mszy św. oraz powstrzymywać się od wykonywania tych prac i zajęć, które:
a. utrudniają oddawanie Bogu czci,
b. przeżywanie radości właściwej dniowi świątecznemu,
c. utrudniają korzystanie z należytego odpoczynku duchowego i fizycznego.
2. Nakazowi uczestniczenia we Mszy św. czyni zadość ten, kto bierze w niej udział, gdziekolwiek jest odprawiana w obrządku katolickim nie tylko rzymskim, bądź w sam dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedzającego.
3. Jeśli z braku kapłana lub z innej poważnej przyczyny nie można uczestniczyć w Eucharystii, zaleca się bardzo, ażeby wierni brali udział w liturgii Słowa, gdy jest ona odprawiana w kościele parafialnym lub innym świętym miejscu według przepisów wydanych przez biskupa diecezjalnego, albo poświęcali odpowiedni czas na modlitwę indywidualną w rodzinie lub grupach rodzin.
4. Czcij ojca swego i matkę swoją.
· Człowiek odznacza się w swoim życiu takimi cechami jak: brak posłuszeństwa, szacunku, oszczędności, dobrej woli, zamiłowania do pracy, uczucia.
· Człowiek w stosunku do swoich rodziców przedstawia postawę odznaczającą się: pogardą, bezlitosną krytyką, dokuczaniem, poniżaniem, lekceważeniem, gardzeniem ich radami, nieposłuszeństwem.
5. Nie zabijaj.
· Zabójstwo.
· Narażanie bez powodu na niebezpieczeństwo innego człowieka.
· Eutanazja.
· Zabójstwo dziecka w łonie matki, współdziałanie w przerywaniu ciąży i aborcja, eksperymenty na embrionach.
· Samobójstwo.
· Zabijanie w sobie życia duchowego, sumienia.
· Doprowadzanie do zgorszenia innych, szczególnie słabszych i podatniejszych.
· Niszczenie zdrowia fizycznego i psychicznego.
· Torturowanie fizyczne lub psychiczne.
· Terroryzm.
· Okaleczanie ludzkiego ciała.
6. Nie cudzołóż.
Człowiek wyłącza sferę seksualną z dziedziny miłości
· Czyni z niej narzędzie egoistycznego samozadowolenia, np. przez samogwałt, słuchanie, mówienie, myślenie, pragnienia i spojrzenia, które nie wyrażają szacunku do drugiej osoby ani do Stwórcy człowieka i degradują ją do roli narzędzia dostarczającego przyjemności.
· Stosunki małżeńskie pozbawione szacunku do współmałżonka, poniżające go, wywołujące w nim wyrzuty sumienia itp., jeden ze współmałżonków dąży do własnej przyjemności nie mając na uwadze prawdziwego dobra drugiej osoby. Traktowanie drugiej osoby przez pryzmat własnych pragnień i pożądliwości (przedmiotowo).
Wyrzeczenie się potomstwa, antykoncepcja, sztuczne zapłodnienie, współżycie pozamałżeńskie
· Lekceważy Boga ten, kto usiłuje swoje życie seksualne oddzielić od Jego zamierzeń stwórczych.
W momencie połączenia się komórki męskiej z źeńską (zapłodnienia) Bóg kształtuje 100% duszę ludzką która od tego momentu poprzez antykoncepcje a dalej aborcje itd. jest zabijana, tylko Bóg sam wie ile ma w niebie takich dusz zabitych; dlatego niech nikogo nie dziwi fakt, że kościół katolicki tak walczy o życie od poczęcia a nie tylko od narodzin. Dusza taka, ponieważ nie jest ochrzczona mimo że jest w niebie, nie może oglądać Boga.
Cudzołóstwo
· Jest niesprawiedliwością. Ten, kto je popełnia, nie dotrzymuje podjętych zobowiązań. Rani znak przymierza, jakim jest węzeł małżeński.
Rozwód
· Do śmierci małżonkowie są związani przysięgą małżeńską, której nie powinno się rozrywać.
Poligamia
· Wielożeństwo (jeden mąż ma wiele żon lub odwrotnie).
Kazirodztwo
· Intymne relacje między krewnymi lub powinowatymi stopnia zakazującego pomiędzy nimi małżeństwa.
Nierząd
· Życie w wolnych związkach, stosunki przedmałżeńskie i „małżeństwa na próbę”, nierząd jest zjednoczeniem cielesnym między wolnym mężczyzną i wolną kobietą poza małżeństwem.
Jest on w poważnej sprzeczności z godnością osoby ludzkiej i jej płciowości w sposób naturalny podporządkowanej dobru małżonków, jak również przekazywaniu życia i wychowaniu dzieci.
Poza tym nierząd jest poważnym wykroczeniem, gdy powoduje deprawację młodzieży oraz gdy jest traktowany jako normę społeczną.
Gwałt
· Wtargnięcie przemocą w intymność płciową osoby. Jest naruszeniem sprawiedliwości i miłości.
Prostytucja
· Narusza godność osoby, która oddaje się prostytucji, stając się przedmiotem przyjemności cielesnej kogoś drugiego. Ten, kto płaci, grzeszy ciężko przeciw sobie samemu, niszczy czystość, do której zobowiązuje go chrzest, i znieważa swoje ciało, świątynię Ducha Świętego.
Czyny homoseksualne
· Mężczyzn oraz kobiet
Pornografia
· Wzbudzanie w sobie popędu poprzez oglądanie stosunków innych osób. Uzależnia gorzej niż tzw. używki typu alkohol. Osoba uzależniona chce podświadomie lub świadomie "obejrzane wzorce" przenieść do swojego życia seksualnego w rzeczywistości, czego efektem najczęściej jest poniżenie partnera lub wciągnięcie go "do swojego świata". Rzadko kończy się to dobrze dla jednej lub obu stron. Świat porno to świat biznesu który wykorzystując ludzki popęd zarabia krocie. Szczególnie destrukcyjnie oddziaływuje na dzieci i młodzież siejąc w nich krzywy obraz rzeczywistości. Najpierw oglądanie porno, potem próba przerzucenia na partnera/rkę jak nie wyjdzie to, do prostytutki itd. Skrajne przypadki - gwałty, napastowanie.
Nieczystość wewnętrzna
· „Każdy, kto pożądliwie patrzy na kobietę, już się w swoim sercu dopuścił z nią cudzołóstwa”.
Rozwiązłość
· jest nieuporządkowanym pożądaniem lub nieumiarkowanym korzystaniem z przyjemności cielesnych. Przyjemność seksualna jest moralnie nieuporządkowana, gdy szuka się jej dla niej samej w oderwaniu od nastawienia na prokreację i zjednoczenie.
Większość powyższych grzechów jest wynikiem ulegania przez człowieka pożądliwościom. Pożądliwość to narzucające się pragnienie w sferze seksualnej, stworzone w celu zachęty człowieka do zbliżenia między kobietą a mężczyzną po to, aby z tego stosunku powstało nowe życie. Pożądliwość nie jest stworzona dla rozrywki człowieka tak jak i seks.
7. Nie kradnij.
Okradanie człowieka z czci i godności
· „Kradzież nie dotyczy tylko pieniądza. Kradzieżą jest też odebranie czci człowiekowi, dziewictwa młodej dziewczynie, odebranie męża żonie, zabranie wołu sąsiadowi lub ograbienie jego drzew.
Zło kradzieży może powiększyć się jeszcze przez pożądliwość i fałszywe świadectwo, przez cudzołóstwo, nieczystość lub kłamstwo.” Czyny, które dla jakiejkolwiek przyczyny egoistycznej czy ideologicznej, handlowej czy totalitarnej - prowadzą do zniewolenia ludzi, do poniżania ich godności osobistej, do kupowania ich, sprzedawania oraz wymiany, jakby byli towarem.
Grzechem przeciwko godności osób i ich podstawowym prawom jest sprowadzanie ich przemocą do wartości użytkowej lub do źródła zysku.
Kradzież
· "Nie będziesz kradł" (Pwt 5,19). "Ani złodzieje, ani chciwi... ani zdziercy nie odziedziczą Królestwa Bożego" (1 Kor 6,10)
· Nie wolno też samego siebie pozbawiać - przez grzech ciężki - wielkiego daru, którym jest łaska uświęcająca.
· Zatrzymywanie rzeczy pożyczonych - umyślne przywłaszczanie sobie rzeczy pożyczonych.
· Przywłaszczanie sobie rzeczy znalezionych - nie można zatrzymywać rzeczy znalezionej, gdy wiadomo, kto jest jej właścicielem.
· Bogacenie się przez oszustwo.
· Narażanie na straty przez niedotrzymywanie umów.
· Niszczenie własności cudzej i wspólnej.
Egoistyczne używanie swojej własności
· Zagarnianie dóbr materialnych lub trwonienie ich - bez liczenia się z tymi, którzy ich nie mają - narusza sprawiedliwość i miłość.
· Hazard.
· Dewastowanie przyrody.
· Niewłaściwe traktowanie zwierząt.
Obowiązek naprawiania wyrządzonego zła
Przez nieuczciwe zagarnięcia cudzego mienia nikt nie staje się jego nowym właścicielem.
Z tego powodu rzecz zdobyta nieuczciwie powinna wrócić do prawowitego właściciela.
Dotyczy to przede wszystkim kradzieży. Na mocy sprawiedliwości wymiennej naprawienie popełnionej niesprawiedliwości wymaga zwrotu skradzionego dobra jego właścicielowi. Ci, którzy w sposób bezpośredni lub pośredni zawładnęli rzeczą drugiego człowieka, są zobowiązani do jej zwrotu lub, jeśli ta rzecz zaginęła, oddania równowartości w naturze bądź w gotówce, a także owoców i korzyści, które mógłby z niej uzyskać w sposób uprawniony jej właściciel. Do zwrotu są również zobowiązani, odpowiednio do odpowiedzialności i zysku, wszyscy ci, którzy w jakikolwiek sposób uczestniczyli w kradzieży bądź z niej korzystali, wiedząc o niej, na przykład ci, którzy ją nakazali, w niej pomagali lub ją ukrywali. Zwrot przywłaszczonej sobie własności bliźniego stanowi jeden ze znaków prawdziwego nawrócenia. Przykład takiej autentycznej przemiany życia dał Zacheusz, który obiecał Chrystusowi: "Jeśli kogo w czym skrzywdziłem, zwracam poczwórnie" (Łk 19,8).
8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
Podatność na zwodzenie
· Św. Paweł mówi o ludziach, którzy „nie przyjęli miłości prawdy” (2 Tes 2,10), czyli o takich, którzy nie miłują prawdy, którym na niej nie zależy. Apostoł Narodów ostrzega, że tacy ludzie są bardzo podatni na zwodzenie przez szatana i ludzi z nim współpracującymi.
Zwyczaj uskarżania się
· Jezus: «Każda osoba, która się ciągle skarży, na wszystko i z byle powodu, obraża Boga licznymi grzechami. Przez większość czasu swymi wargami wypowiada własny egoizm, zazdrość, fałsz i pychę. Bardzo liczne dusze potępiają się pozwalając, by ich język grzeszył brakiem miłości.» «Marie, Reine victorieuse du monde», str. 85.
Obojętność na prawdę
· Człowiek niemiłujący prawdy nie szuka jej szczerze. Jest mu obojętna każda religia, wszystkie uznaje za takie same.
Relatywizm moralny
· Człowiek uważa za moralne i dozwolone wszystko, co mu odpowiada, co zaspokaja jego egoistyczne dążenia.
Milczenie, gdy miłość nakazuje mówić
· Grzeszy przez zaniedbanie przeciwko ósmemu przykazaniu ten, kto milczy, gdy sprawiedliwość i miłość zobowiązuje do mówienia.
· Mówienie wymagane przez miłość do Boga. Grzesznym zaniedbaniem dobra byłoby zatem powstrzymywanie się od głoszenia Ewangelii, gdy jest to możliwe i konieczne.
Unikanie życzliwych rozmów i kontaktów z bliźnim
· Brak obrony niesłusznie krzywdzonych, ostrzegania przed niebezpieczeństwem, dzielenia się z innymi odkrytą prawdą, podtrzymywania na duchu - jednym z powszechniejszych zaniedbań jest unikanie mówienia o zaletach bliźnich.
· Mówienie lub milczenie z miłości do siebie. Nieraz jednak przemilczenie prawdy o sobie może stać się grzechem, np. gdy ktoś świadomie i dobrowolnie zataja jakiś ciężki grzech przy spowiedzi, przez co dopuszcza się grzechu świętokradztwa i nieważności tego sakramentu.
Oszczerstwo, oczernianie, szerzenie nieprawdy
· Wypowiedź sprzeczna z prawdą, która „szkodzi dobremu imieniu innych" i daje okazję do fałszywych sądów na ich temat (z nienawiści, z chciwości, ze strachu, pychy i zazdrości).
Fałszywe świadectwo i krzywoprzysięstwo
· „Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek”, wypowiedź sprzeczna z prawdą, wyrażona publicznie, nabiera szczególnego znaczenia. Przed sądem staje się ona fałszywym świadectwem. Złożona pod przysięgą jest krzywoprzysięstwem. Takie sposoby postępowania przyczyniają się do skazania osoby niewinnej, do uniewinnienia osoby winnej lub też do zwiększenia kary, której podlega osoba oskarżona, podważają one w sposób istotny sprawowanie wymiaru sprawiedliwości i słuszność wyroku ogłoszonego przez sędziów.
Kłamstwo
· Jest wykroczeniem przeciw prawdzie, dlatego jest złem nawet wtedy, gdy nie stanowi fałszywego oskarżenia bliźniego. Kłamstwo polega na mówieniu nieprawdy z intencją oszukania, Jezus poucza swoich uczniów o bezwarunkowym umiłowaniu prawdy: „Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie” (Mt 5,37). Taki sposób wyrażania się wymaga prostoty i szczerości dziecka, które mówi tylko to, co jego własna dobroć mu podsuwa na myśl, bez szacowania, czy - jeśli powie za dużo - nie zostanie za to skarcone.
Manipulowanie ludzkimi osądami i ocenami
· Niemoralne jest stosowanie pewnej manipulacji ludzkimi ocenami, aby wzbudzić niechęć do prawdy, do dobra i do ludzi szlachetnych, a zaufanie - do zła lub ludzi szkodzących. Polega ona na opisywaniu ludzi pewnymi celowo dobranymi określeniami, które mają pobudzić ich do pozytywnego lub negatywnego ocenienia. np. teologów szerzących herezje nazywa się postępowymi, współczesnymi, otwartymi, interesującymi, oryginalnymi, rozumiejącymi człowieka itp. Tych natomiast, którzy wiernie trzymają się nauki Chrystusa przekazywanej przez Kościół, określa się mianem teologów tradycyjnych lub tradycjonalistów.
Pochopne posądzanie bliźnich
· Pochopnego osądu dopuszcza się ten, „kto nawet milcząco uznaje za prawdziwą - bez dostatecznej podstawy - moralną wadę bliźniego"
Obłuda i udawanie
· Ludzie obłudni, aby uchodzić za doskonałych, „lubią w synagogach i na rogach ulic wystawać i modlić się, żeby się ludziom pokazać” (Mt 6,5). Chęć wzbudzania podziwu i uznania skłania próżne osoby do stałej gry przed ludźmi. Chcecie, by uważano was za dobrych ? Więc nimi naprawdę bądźcie. Nawet, jeśli jeden oszczerca chciałby powiedzieć o was coś złego, znajdą się dobrzy ludzie, aby stwierdzić: „Nie, to nie jest prawdą. On jest dobry. Jego czyny mówią o nim”.
Inne
· Świadome szerzenie herezji.
· Brak umiłowania prawdy.
· Mylenie swoich pragnień z głosem sumienia.
· Selektywne przyjmowanie prawd objawionych.
· Lekceważenie wezwania do nawrócenia.
· Odrzucenie prawdy o istnieniu Boga.
9. Nie pożądaj żony bliźniego swego.
· Pożądliwość, czyli skłonność do egoizmu - Pobudza ona do egoistycznego traktowania drugiej osoby, do wykorzystywania jej na różne sposoby, między innymi w sferze seksualnej. Egoistyczne pożądliwości stanowią zagrożenie dla miłości, która „nie szuka swego”, nie jest grzechem popęd seksualny ani samo odczuwanie pożądliwości. Jest nim natomiast dobrowolne i świadome uleganie egoistycznemu pragnieniu, przejawiające się np. w świadomym i dobrowolnym wewnętrznym rozbudzaniu lub podtrzymywaniu grzesznych wyobrażeń lub planowaniu popełnienia cudzołóstwa.
· Pożądliwość ciała, oczu i pycha życia - Św. Jan mówi o pożądliwości ciała, oczu i o pysze życia.
Każdy z tzw. siedmiu grzechów głównych - pycha, chciwość, zazdrość, gniew, lenistwo, brak umiaru w jedzeniu i piciu, lenistwo i pogoń za rozrywkami - rodzi się z jednej z tych pożądliwości, o której mówi św. Jan.
· Pobudzanie do grzesznych czynów przez pożądliwość -Kiedy w człowieku nie ma miłości do Boga i do bliźniego, wtedy jego wola ulega świadomie i dobrowolnie egoistycznym pożądliwościom. Ta uległość może się ujawniać zarówno w czynach czysto wewnętrznych jak i zewnętrznych. Św. Paweł poucza, że istnienie pożądliwości w człowieku ujawnia się w buncie "ciała" wobec "ducha" - „ciałem” w tym wypadku nie jest element materialny tworzący człowieka, podobnie jak i „duch” nie oznacza tu drugiego, niematerialnego elementu konstytuującego ludzką naturę. “Ciało” to wady, nałogi, pożądliwości, czyli stałe złe skłonności, będące rezultatem opierania się zbawczemu działaniu Ducha Świętego, “duch” zaś to cnoty, stałe dobre usposobienie, będące wynikiem uległości zbawczemu działaniu Ducha Świętego. Pożądliwość zawsze należy analizować razem z grzechami przeciw przykazaniu - 6.
10. Nie będziesz pożądał... żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego
· Szkodliwe pożądanie dóbr bliźniego - ujawnia się zwłaszcza wtedy, kiedy ludzkim sercem włada chciwość lub zazdrość. Jest ono tym większe, im bardziej człowiek jest przywiązany do materii. Samo rodzące się pożądanie nie jest jeszcze grzechem, lecz może doprowadzić do popełnienia grzechu. Może bowiem zrodzić przemoc, niesprawiedliwość, popychać do kradzieży itp. Pożądanie zabija ponadto w człowieku radość i pokój, rodzi smutek. Brak ubóstwa duchowego - zniszczonego przez chciwość, zazdrość i przywiązanie do materii - uniemożliwia pełną jedność z Bogiem i kontemplowanie Go. Nie jest wykroczeniem moralnym pragnienie otrzymania rzeczy należących do bliźniego, jeśli można to osiągnąć w sposób sprawiedliwy i niekrzywdzący go, np. przez zakup.